Η Ιερά Μονή Τσούκας βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο, σε υψόμετρο 760 μέτρων, κοντά στην κοινότητα Ελληνικό, στη Δημοτική Ενότητα Κατσανοχωρίων. Η Μονή είναι αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου και υπολογίζεται ότι ιδρύθηκε το 1190 από τον αυτοκράτορα Ισαάκιο Β’ Άγγελο. Καταστράφηκε το 1736 και ανακαινίσθηκε το 1779. Η Ιερά Μονή Τσούκας πήρε το όνομά της από την κορυφή του λόφου όπου είναι χτισμένη και ονομάστηκε «Τσιούκα Ανάλτα», που στα βλάχικα σημαίνει «υψηλή κορυφή».

Το μοναστήρι ανεγέρθηκε στη συγκεκριμένη περιοχή διότι η εικόνα της Παναγίας που ήταν στο εκκλησάκι στον λόφο της Αγ. Μαρίνας κάθε βράδυ μεταφερόταν στην Τσούκα υποδεικνύοντας την επιθυμία της και την τοποθεσία ανέγερσης του Μοναστηριού, πράγμα που έγινε από τους ντόπιους.

Εξωτερικά η Μονή έχει φρούριο, για να προστατεύεται από τους κλέφτες. Η είσοδος στον υψηλό περίβολο κοσμείται με λιθανάγλυφα και στη νοτιοδυτική και βόρεια πλευρά υπάρχουν τα κελιά. Εντύπωση δημιουργεί η επιγραφή στο λιθόκτιστο κωδωνοστάσιο που αναφέρει ότι κτίστηκε το 1866. Το καθολικό, αθωνίτικου τύπου, κτίστηκε στα τέλη του 17ου αι. και εσωτερικά του ναού υπάρχει επιγραφή που αναφέρει ότι ο ναός «ιστορήθη» με δαπάνη του κτήτορα Αλεξίου Παπαϊωάννου και «εχρυσώθη» το 1779 από τον Αθ. Ιωάννου, ο οποίος ήταν ιερέας από το Καπέσοβο. Οι τοιχογραφίες έχουν καλυφθεί, ωστόσο μπορούμε να διακρίνουμε τα ανάγλυφα φωτοστέφανα των μορφών. Θαυμαστό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού (18ου αιώνα) με τον εξαίσιο φυτικό διάκοσμο, το οποίο χρονολογείται στον 18ο αιώνα. Στο πίσω μέρος της μονής ο επισκέπτης και προσκυνητής της μονής μπορεί να θαυμάσει τη χαράδρα του Αράχθου ποταμού που έχει χαρακτηριστεί ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.

Η μεγάλη πανήγυρις της Ιεράς Μονής Τσούκας, που είναι το μεγαλύτερο προσκύνημα του νομού Ιωαννίνων, είναι στις 8 Σεπτεμβρίου. Σημαντικές ημερομηνίες, για να ακολουθήσετε τις Λειτουργίες, είναι όλες οι γιορτές της Παναγίας.

Η επίσκεψή σας στην Ιερά Μονή Τσούκας μπορεί να ξεκινήσει από τις 08:00 το πρωί έως τη δύση του ηλίου. Για το ημερολόγιο των λειτουργειών της θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τη Μονή στο 2651089223.